Huurwaarde 1812
Origineel
Een nieuwe taxatie van de huurwaarde, 'Taxatie van huyshuur', vond in 1812 plaats. Een huurwaarderegister of lijst ontbreekt, maar met behulp van het kasboek van de Gemene Weide kon het grootboek gereconstrueerd worden. Daaruit is de huurwaardetabel opgesteld.
Op basis van de informatie uit het kasboek van de Gemene Weide weten we dat het grootboek begon met de eerste wijk. Het lijkt er op dat de buurten Kauwknie en voorstad Zeelandia ieder een eigen grootboek hadden, omdat de folionummering eveneens bij 1 begint.
De straatnamen ontbreken in het kasboek.
Huisnummer
Sinds 1782 bleven de huisnummers hetzelfde: de eerste wijk telde 118 nummers, de tweede wijk telde 182 nummers, de derde wijk telde 125 nummers en de vierde wijk had er 590. Maar in de volgende dertig jaar waren er natuurlijk een groot aantal nieuwe huizen bijgekomen, die kregen in de loop van de tijd hun eigen aparte huisnummer.
De buurt Kauwknie had in 1812 vier extra huisnummers: A,B,C en D.
De voorstad Zeelandia rechterzijde had in 1812 twaalf extra huisnummers: A t/m M.
Voor de 1e, 2e, 3e en 4e wijk tezamen volgden drie nummersystemen elkaar op:
In 1788 begon men met de uitgifte van letters: A t/m ZZZZ, onafhankelijk van de wijk. De letter I deed niet mee. Voor de duidelijkheid genoteerd als 1A t/m 1Z, 2A t/m 2Z, 3A t/m 3Z, 4A t/m 4Z.
In 1802 werden letters 1A, 2A, 3A, 4A, 5A t/m 5Z gecombineerd met een doorlopend nummer, onafhankelijk van de wijk: La. A no.1 t/m La. 5X no.123.
In 1806, nam men een doorlopend nummer met plus teken ervoor, onafhankelijk van de wijk, van + no.1 t/m + no.180.
Transcriptie Kasboek 1812-1816
In het kasboek staat wat er in het jaar is betaald.
Zie voor wijze van transcriptie uitleg bij Transcriptie Kasboek 1807-1811.
Vanaf 1812 werden de exploict, executie en proclamatie kosten vermeld in het kasboek. Deze vervolgkosten zijn niet meegenomen in de transcriptie.
Ook komen er nieuwe posten in het kasboek voor, zoals de kosten voor aanleg van een riool en het aantal slaven op houtplantages.
Bronbewerking Grootboek
In het grootboek staat wat er voor ieder jaar is betaald. Standaard twee huisnummers per grootboekfolio.
In het grootboek, op volgorde van huisnummer, staan de eigenaren met de aanslagen van 1812-1816, voor zover die konden worden teruggevonden in het kasboek, en de daaruit berekende huurwaarde.
Om de aanslag te kunnen berekenen moeten de bedragen voor levende have en rijtuigen eerst van de betaalde gulden-stuiver-penning worden afgetrokken. Het resultaat heet montant, de schuld op de rekening. Indien het montant de waarde nul heeft, kon de waarde niet geabstraheerd worden uit de verzamelpost in het kasboek.
Een hoornbeest is een stuk hoornvee, met name een koe: ƒ5,-
Rijpaard ƒ25,-.
Muilezel ƒ10,- en paard ƒ10,- werden gebruikt als trekdieren.
Een chais, een sjees, is een rijtuig op 2 wielen voor personenvervoer: ƒ30,-.
De lange wagen (open, ƒ20,-) en koets (gesloten, ƒ40,-), zijn rijtuigen op 4 wielen voor personenvervoer.
Een kar is een voertuig op 2 wielen voor vrachtvervoer: ƒ20,-.
De wagen op 4 wielen is voor vrachtvervoer: ƒ20,-.
Aanslag en huurwaarde
Met behulp van de aanslag kan de huurwaarde berekend worden.
Volgens het fragment grootboek bedroeg de belastingaanslag 4% van de huurwaarde.
De bedragen zijn in Surinaamse guldens, stuivers en penningen.
Betalingstermijn in 1812 de maanden juni en juli, in 1813-1816 voor 1 april.
Bronnen 1812-1816
Nationaal Archief, 1.05.10.07 Administratie van Financien, Comptoir boekhouder-kassier van de Gemene Weide,
inv.nr. 343, Kasboek Gemene Weide, 1811-1816, april, 1 deel scans
inv.nr. 344, Kasboek Gemene Weide, juli 1816-1819, 1 deel scans
inv.nr. 345, Grootboek van ontvangst taks huishuur, 1788-1816, folio 243-252. scans
Nationaal Archief, 1.05.10.07 Administratie van Financien, Boekhouder-Generaal / Controleur-Generaal.
inv.nr.132 Contrakasboek van het Comptoir van de Gemene Weide, 1808-1812 scans
inv.nr.133 Contrakasboek van het Comptoir van de Gemene Weide, 1813-1814 scans
NB contrakasboek over de jaren 1815-1816 ontbreekt.
NB de 'contra rolleur' of controleur moest de financiële administratie controleren.